De beperkende maatregelen die door de overheid werden opgelegd in bestrijding van de COVID-19 pandemie hebben o.a. tot gevolg dat ondernemingen enorm hard worden getroffen. Sommige ondernemingen zijn verplicht moeten sluiten, events werden geannuleerd, er is een afname van de vraag, etc., waardoor belangrijke inkomsten verloren gaan terwijl de kosten blijven bestaan.
De ondernemingen voor wie de steunmaatregelen niet volstaan, kunnen bescherming zoeken tegen schuldeisers door beroep te doen op de procedure van de gerechtelijke reorganisatie.
De procedure van gerechtelijke reorganisatie heeft echter ook zijn grenzen. Vooreerst is er de vrees voor een overbelasting van de rechtbanken en daarnaast is er de overweging dat de opschorting zoals bedoeld in de artikelen XX.44 en XX.51 van Boek XX Wetboek Economisch Recht (WER) niet voldoende is, gezien de opschorting slechts geldt voor ‘oude’ schulden die bestaan op het ogenblik van de opening van de procedure en niet voor de schulden van de komende weken en maanden.
Teneinde tegemoet te komen aan de verschillende bezorgdheden, werden middels KB nr. 15 van 24/4/2020 maatregelen genomen om ondernemingen ademruimte te geven en hen te beschermen tegen schuldeisers.
De kern van het KB is dat aan ondernemingen een algemene opschorting wordt toegekend die er voor zorgt dat zij worden beschermd tegen faillissementen, beslagen, ontbindingen van overeenkomsten wegens wanbetaling, zonder dat wordt geraakt aan het principe dat opeisbare schulden moeten worden betaald.
Toepassingsgebied
De regeling is van toepassing op alle ondernemingen die vallen onder het toepassingsgebied van boek XX WER en waarvan de continuïteit is bedreigd door de verspreiding van de COVID-19 pandemie en haar gevolgen.
Ondernemingen die op 18/3/2020 reeds in staking van betaling waren vallen buiten het toepassingsgebied.
Waaruit bestaat de bescherming?
Ondernemers worden beschermd door de volgende maatregelen:
- Er kan geen bewarend of uitvoerend beslag worden gelegd op de roerende goederen van de onderneming voor alle schulden van deze onderneming, ongeacht de datum van ontstaan of opeisbaarheid van de schuld. De maatregel is niet van toepassing op bewarend of uitvoerend onroerende beslag en op bewarend beslag op zeeschepen en binnenschepen.
- De onderneming kan niet failliet worden verklaard of gerechtelijk worden ontbonden tenzij dit gebeurt op initiatief van het O.M., een voorlopig bewindvoerder aangesteld in toepassing van art. XX.32 WER of mits toestemming van de onderneming. Een overdracht onder gerechtelijk gezag van het geheel of deel van de activiteiten van de onderneming is evenmin mogelijk (art. XX.84 WER).
- De betalingstermijnen die werden opgenomen in een gehomologeerd reorganisatieplan (art. XX.82 WER) worden verlengd met een termijn gelijk aan de duur van de opschorting.
- Lopende overeenkomsten die werden afgesloten voor de inwerkingtreding van het KB kunnen niet gerechtelijk of buitengerechtelijk worden ontbonden wegens wanbetaling van een geldschuld. Andere gemeenrechtelijke contractuele sancties – zoals bv. de exceptie van niet uitvoering, het retentierecht, de schuldvergelijking, etc. – zijn nog altijd mogelijk. De maatregel is niet van toepassing op arbeidsovereenkomsten.
- De verplichting om aangifte van faillissement te doen (art. XX.102 WER) wordt opgeschort voor de termijn van het KB, mits de faillissementsvoorwaarden het gevolg zijn van de COVID-19 Pandemie en haar gevolgen. De onderneming kan wel nog altijd aangifte van faillissement doen.
- Nieuwe kredieten (incl. kredieten van leveranciers) die tijdens de duur van de opschorting worden vertrekt aan ondernemingen, evenals de zekerheden en andere handelingen die hierop betrekking hebben, worden beschermd tegen faillissement doordat art. XX.112 WER en art. 1328 B.W. buiten toepassing worden verklaard. Daarnaast wordt tevens voorzien in een beperking van de aansprakelijkheid van verstrekkers van deze nieuwe kredieten.
Wat met misbruik?
De beschermingsmaatregelen waarvan sprake hebben tot doel tegemoet te komen aan de nadelige gevolgen van de COVID-19 pandemie, zodat zich meteen ook vraag stelt naar eventuele misbruiken.
Het KB voorziet daarom in een regeling waarbij iedere belanghebbende aan de Voorzitter van de Ondernemingsrechtbank (zetelend zoals in kort geding) kan verzoeken te beslissen dat een onderneming niet valt onder het toepassingsgebied van de bedoelde opschorting of dat deze opschorting geheel of gedeeltelijk wordt opgeheven.
Bij de beoordeling dient de Voorzitter van de Ondernemingsrechtbank rekening te houden met de vraag of:
- de omzet of activiteit van een onderneming sterk is gedaald t.g.v. de COVID-19 pandemie;
- er volledig of deels beroep is gedaan op economische werkloosheid;
- de onderneming op bevel van de overheid is moeten sluiten;
- de belangen van de verzoeker.
Temporele werking
Het KB is in werking getreden op 24/4/2020 en loopt tot 17/5/2020. De duur kan worden verlengd.
Besluit
De overheid tracht tegemoet te komen aan de meest urgente bedreigingen voor ondernemingen voor wat betreft hun continuïteit en voortbestaan.
Of de termijn van de opschorting voldoende lang is – zelf als deze wordt verlengd – is nog maar de vraag aangezien de negatieve gevolgen van de COVID-19 pandemie voor ondernemingen veel langer kunnen duren dat de termijn van de opschorting.
Een onderneming dient dan ook te overwegen of zij al dan niet aan dit risico is ontbloot en misschien beter reeds de voorbereidingen treft om een gerechtelijke reorganisatie aan te vragen. Anticiperen op de toekomst in functie van de continuïteit van de onderneming is essentieel.
Voor meer inlichtingen en informatie rond dit onderwerp, kan u contact opnemen met Mr. Nick Paeleman of Mr. Tom Degeeter.
