Het corona-virus beheerst het nieuws en heeft een grote invloed op verschillende aspecten van het arbeids- en sociaalzekerheidsrecht.
De basisregels die gelden voor een zieke werknemer zijn genoegzaam bekend: de onmogelijkheid voor de werknemer om zijn werk te verrichten ten gevolge van ziekte schorst de uitvoering van de overeenkomst.
Maar dragers van het virus – vaak met ‘milde symptomen’ verkeren niet altijd in de onmogelijkheid om hun werk te verrichten. Toch is hun aanwezigheid op de werkvloer niet aangewezen.
Hoewel de werkgever een arbeidsgeschikte werknemer in principe niet mag beletten te werken primeert hier de verplichting te zorgen dat de arbeid wordt verricht in behoorlijke omstandigheden met betrekking tot de veiligheid en de gezondheid van de werknemer.
De werkgever heeft op grond van de welzijnswet trouwens de verplichting om preventief op te treden om de veiligheid en gezondheid van zijn personeel te vrijwaren.
Hierbij kan de werkgever op enkele praktische beperkingen stoten; de werkgever (of een controlearts) mag immers niet de arbeidsgeschiktheid van een werknemer nagaan, noch een werknemer die uit een getroffen gebied terugkeert aan een test onderwerpen.
De FOD Volksgezondheid en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geven aanbevelingen voor het voorkomen van de verdere verspreiding van het coronavirus en raden aan zoveel mogelijk het aantal mensen in één ruimte te beperken (telewerken, videoconferentie, flexibel verlof toestaan, …).
Werknemers kunnen ook geconfronteerd worden met maatregelen die hun mogelijkheden om te werken beperken zonder dat ze zelf ziek zijn; denk hierbij aan een opgelegde quarantaine. Die werknemers worden dan geconfronteerd met overmacht. Dit schorst de arbeidsovereenkomst (in principe zonder behoud van loon).
Werkgevers kunnen ook getroffen worden door maatregelen die het hen onmogelijk maken om hun verplichting om werk te verschaffen na te komen. De overheden nemen dagelijks beslissingen waardoor bepaalde bedrijven dienen te sluiten of de productie van een bedrijf volledig kan stilvallen. Ook dat is overmacht; hiervoor kan een beroep gedaan hebben op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht; deze wordt – indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan – aanvaardt door de RVA (voorlopig?) uiterlijk tot en met 30.06.2020.
Inmiddels werden de door de werkgever te vervullen formaliteiten sterk vereenvoudigd.
Omdat de maatregelen dag na dag wijzigen en ook steeds rekening moet worden gehouden met de bestaande sociaalrechtelijke bepalingen, is een voorafgaandelijk advies van groot belang. Ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen.
Voor meer inlichten en informatie rond dit onderwerp, kan u contact opnemen met mr. Bram Nelis.